Betira arte, Mixel!

Txetx Etcheverry, Manu Robles-Arangiz fundazioko kidea.

Beti galdetu izan diot neure buruari  nola lortzen zuen Mixelek egiten zuen guztia egitea: bere familia, bere etxaldea, hainbat kausatan egin zuen ekarpen handia:  ELBtik hasi eta Confédération Paysanne eta Laborantza Ganbarara, Euskal Herriko Garapen Kontseilutik Baterara, Izar Lore kroniketatik (Laborantza Ganbararen aldizkaria), Enbata edo Bakearen Artisauen partehartzera, batean eta bestean eman zituen hamaika trebakuntza saio eta hitzaldiak, ezin konta ahala eskabideri erantzun zien. Berari buruz ez dakiguna kontatu gabe: diskrezioz lagundu laborari bat edo beste, larri dabilen presoren baten familia edota bere etxean aniztasun funtzionala duen pertsona bati harrera ematea.

Badakit erantzunaren zati batek Mikele izena duela, bere emaztea, beti presente baino presenteago. Beste alde bat da, zalantzarik gabe, euskal nekazari gisa bere existentziatik, bere esentziatik atera zuen oreka eta indar lasaia. Berehala jabetzen zen bat Mixelek euskaraz pentsatzen zuela, baita frantsesez hitz egiten zuenean ere. "Nor zen hirugarrena?" Pertsona batek burla egin zion "Mikele eta biok joan gara asteburu honetan leku horretara" esan zuenean. Pentsatzeko euskal modu horrek bere umorea eta diskurtsoa nekazari gisa eraikitzeko modua ere moldatu zituen. Gogoan dut Europako Konstituzio Itunari buruzko erreferendumean izan zuen jarrera, ez baitzen erraza izan europar konbentzitu honentzat, ezta sinplista ere manikeismo ororen etsai honentzat. Laborari gisa egin zuen, kolektiboari eta elkartasunari atxikia, merkatuaren esku ikusezin eta suntsitzailearen aurrean, tratatu honek nekazaritzaren munduan dituen eraginak aztertu zituen. Baserritar gisa egin zuen, kolektibora eta merkatuaren esku ikusezinaren eta desaktiboaren aurrean elkartasunera erabat lotuta, eta tratatu honek nekazaritzaren munduan dituen inpaktuak aztertuz. Horrela azaldu zuen Europako Konstituzioaren bere ezezkoa. Baina euskal nekazari gisa uste zuen unibertsala eta bere konpromiso guztiak balio unibertsalen zerbitzura zeudela. Euskal nortasuna, hizkuntza, kultura edo subiranotasuna defendatzeko bere modua uniformizatu gabeko, globalizatu gabeko mundu baten aberastasunaren, edertasunaren eta erresilientziaren aldeko borroka izan zen.  Nekazaritzaren alde egindako lana gizarte sozialki justuago, gizatiarrago eta ekologikoki iraunkorrago bati egindako ekarpena izan zen. Bakearen Artesanoekin izan zuen konpromisoa bakea eta askatasuna uztartzeko modua izan zen,eta horrekin batera indarkeriaren gaitzespena, zapalkuntza edo bidegabekeriaren etsipena.

Ehun biztanleko Gamarte honetan hil berri den euskal nekazari honek, bertan jaio eta bizitza osoan bertan bizi eta lan egin ditu. Horregatik zalantzarik gabe, halako oihartzuna izan du, oro har, Euskal Herriko iparraldean eta hegoaldean, Frantzian eta baita harantzago ere. Ohiz kanpoko adimen eta ontasunez, ikuskera eta talentu pedagogiko miresgarriz horniturik, Mixelek adiskidetasuna eta errespetua gorpuzten zituen. Geure burua inspiratzen jarraituko du, gure ekarpen pertsonal eta kolektiboa egunez egun egiten saiatzen ari garen proiektu zabala argitzen, Euskal Herria eta mundu gizatiarragoa eraikitzeko, zaurgarrienentzat eta ahulenentzat ere bizitzeko atseginagoa. Beti arte Mixel.