Mugimendu sindikalak "itotze-puntuak" ustiatzen ikasi behar du

2023/11/23
LaborPower.jpg
Estatu Batuetako sindikatuen dentsitatea minimo historikoetan dago, eta korporazio multinazionalek inoiz baino boteretsuagoak dirudite. Baina hornidura-kateetako ahultasun estrategikoak aprobetxatzeko antolatzen badira, langileek garaipen garrantzitsuak lor ditzakete oraindik. Labor Power and Strategy liburu berrian, John Womack Jr Mexikoko Iraultzaren historialari ospetsuak dio langileek garaipen garrantzitsuak lor ditzaketela, hornidura-kateetako eta lantokietako ahulezia estrategikoak aprobetxatuz.

Elkarrizketa hau Jacobin aldizkarian argitaratu da ingelesez

Womackek aholkularitza estrategikoa eskaintzen du "puntu kritikoak" identifikatzeko eta horiek lan-indarra eta elkartasuna sortzen erabiltzeko. Liburuak Zamaketarien eta Biltegien Nazioarteko Sindikatuko (ILWU) Peter Olneyk egindako elkarrizketak ere biltzen ditu, kritikoki erantzuten duten eta Womacken pentsamenduetan oinarritzen diren hamar langile antolatzaile eta hezitzailerekin. Peter Cole historialari laboristak elkarrizketa bat egin zion Olneyri Jacobin-en Womacken eta bere elkarrizketatuen ondorio garrantzitsu batzuei buruz.

Zergatik uste duzu, afiliatuen kopurua berrogeita hamar urtez etengabe eta modu nabarmenean jaitsi arren, sindikatu gehienek oraindik ez dutela gehiago egiten langile gehiago antolatzeko eta kontraerasoa jotzeko?

Afiliazio dentsitatearen murrizketari erantzuteko sindikatuen porrota ez da liburuaren gaia, baina badago erantzun inplizitu bat liburuak sektoreen eta langile estrategikoen azterketan behin eta berriz egiten duen ahaleginean. Azken finean, azterketa mota hori ez da ezkerraren eskumen esklusiboa: gangsterrek ekoizpen-prozesu batean nola txertatu jakin dezakete, eta eroskeriekin eta legez kanpoko komisioekin estortsioa egin. Baina langile mugimenduan ezkerrak izan du, historikoki, industrien eta ustiapenaren azterketa sakona egiteko konpromisoa, eta langile klasearen onerako antolatzeko eta esku hartzeko konpromisoa. Liburuko zenbait idazlek William Z. Foster Estatu Batuetako Alderdi Komunistaren sortzaileetako baten bikaintasuna aipatzen dute, baita altzairuaren industriaren ahultasunen bere azterketa zorrotza ere; 1919ko Altzairuaren Greba Handiaren buru izan zen, Estatu Batuetako historiako grebarik entzutetsu eta handienetako bat.

Hala ere, sindikatuen berreskurapenaren zantzuak badaude. [...]

Lan Estatistiken Bulegoaren azken txostenak agerian utzi zuen sindikatuen dentsitatea jaitsi egin zela iaz, AEBetako langileen ehuneko 10,3tik ehuneko 10,1era. Hala ere, hirurogei urtean egon dena baino babes handiagoa ematen diete herritarrek sindikatuei, eta profil handiko korporazioen aurkako (Starbucks, Amazon, Apple, Lowe 's...) antolakuntza sindikaleko kanpaina-oldea dago. Zerk azaltzen du deskonexio hori?

Sektore publikoko mugimendu sindikal bihurtu gara. Dentsitatea % 35ekoa da sektore publikoan eta % 6koa sektore pribatuan. Occupy, Bernie Sanders eta COVID konbinatu ziren sektore pribatuko sindikatuengan interes handiagoa sortzeko. Baina galdera da: nola aprobetxatzen dugu sentimendu hori garaipen zehatzak lortu eta langileak hobeto antolatzeko?

Hemen da garrantzitsua Womack. Amazonen antolatzaileek azter al dezakete online merkataritzako enpresa erraldoi honen "ekoizpen" sistema? Ba al dago zaurgarritasunik logistika-zentro erraldoietan edo azken miliako entrega-estazioetan? Automobil-industriara eta Estatu Batuetan antolatu gabeko sektoreko milioi bat langilera hurbiltzen garenean, atzerriko jabetza duten lantoki handietan zentratzen gara soilik? Agian, eraginkortasuna pieza batzuk hornitzen dituen fabrikaren batean egongo da, instalazio txikiagoa izanda ere, hori gelditzeak eragin handia izan dezakeelako hornidura-kate osoan, hura gelditzera iristeraino ere. Egia esan, pandemian automobil-ekoizpena gelditu zuten Asiako eta Ozeano Bareko hornitzaile batzuen mikrotxipen faltak antolaketa estrategikoari buruzko lezio handia eman digu.

Eztabaida handiak daude, esparru politiko osoan, politika identitarioen inguruan. Estatu Batuetako langile-klasea inoiz baino anitzagoa da, eta etorkin asko biltzen ditu, paperdunak eta paperik gabekoak. Nola eragiten du langileen demografia horrek Labor Power and Strategy-n eztabaidatutako gaietan?

Lehenik eta behin, 2006tik aurrera, Estatu Batuetan antolatutako lan-indarra batez ere emakumeek eta pertsona arrazializatuek osatzen dute; beraz, sindikatu batean afiliatutako gizon zuri baten irudia erlikia bat da. Gaur egun, sindikatuko kideen % 36 pertsona arrazializatuak dira. Amazonen erakundean aurrera egin nahi badugu, emakumeak eta pertsona arrazializatuak antolatzeko erronkari aurre egin beharko diogu. Biltegiaren lan-indar orokorra etnien nahasketa zabala da, eta ehuneko 70etik gora jende arrazializatua da, eta hiriguneetan, batez ere afroamerikarra eta latindarra. Bitxia bada ere, Staten Islandeko Amazonen sindikalizazio arrakastatsuaren liderra, Christian Smalls afroamerikarra, New Yorkeko ospitale bateko langile sindikalizatu baten semea da.

Kaliforniako eraikuntzaz ari garenean, langile etorkinen erronka izugarria da. Kaliforniako eraikuntzan bederatziehun mila langile daude, eta horietako seiehun mila etorkin latinoak dira. Langile latino horien ehuneko 20 baino gutxiago dago sindikalizatuta, eta, beraz, bostehun mila inguru ez daude sindikalizatuta. Eraikuntzan funts publikoek sustatutako Davis-Bacon aurautegiak ezartzen dituen lan-baldintzetatik haratago baliagarri izaten jarraitu nahi badute, sindikatuek hizkuntzaren, kulturaren eta legearen erronkei aurre egin beharko diete. Gaitasunean zein posizioan oinarritutako balizko ekintzak erabiliz, mehatxu estrategikoen aurrean ahultasun ugari dituen sektorea da eraikuntza.

Joel Ochoak, aspalditik lan eskubideen eta etorkinen antolatzaile talentudunak, Los Angeleseko langile mugimenduaren eraldaketan pertsona arrazializatuen eta esplotatuenen mugimenduen garrantzia azpimarratzen du. Emakumeen Jantzigintzako Langileen Nazioarteko Sindikatuaren (ILGWU) garrantzia azpimarratu du, etorkinak antolatzeko eta gaztelaniaz hitz egiten duten antolatzaileak kontratatzeko borondatea azaldu duelako, Los Angeles Konderriko Lan Federazioa Kaliforniako politikan erraldoi politiko bihurtzeko bultzada gisa. Azpimarratu du ekonomiaren goiko maila nagusietan dauden langileak ez direla beti aldaketa politikoa eta soziala bultzatzen dutenak.

Liburuko kanpaina sindikalen adibide bat edo bi eman ditzakezu, zure funtsezko gaietako batzuk argitzeko?

Ekoizpenaren urrakortasunetan pentsatzeko modurik onena Gene Bruskin txerri haragia prozesatzeko Smithfield plantaren antolatzaileak Womacki ematen dion erantzunean dago. Lantokiak bost mila langile ditu Tar Heelen, Ipar Carolinan. Kapituluak "Hogeita hamabi mila txerri eta tantarik ez edateko" du izena. Bruskinek zerriak dituzten kamioiak hiltegira deskargatzeaz arduratzen diren langileen ekintzak zehazten ditu. Txerri horiek deskargatzen ez badira, prozesu osoa gelditzen da. Langileek arrakastaz ustiatu zuten "itotze-puntu" hori, edateko uraren eta garbiketa-estazioen eskariak lortzeko. Baina, are garrantzitsuagoa dena, lan-indar osoa inspiratu zuten zuzendaritzari aurre egiteko eta, azkenean, 2008an antolatzeko.

Estatu Batuetatik eta beste ekonomia industrial batzuetatik kanpo, milaka milioi gizaki lanik gabe edo oso gutxirekin. Nola ikusten duzu Estatu Batuetan sindikatuak suspertzeko ahalegina, boterearen eta kapital korporatiboaren aurkako borroka globalak izan behar duenari dagokionez? Ikusten duzu Estatu Batuetatik kanpo lankideekin konektatzeko aktiboki lanean ari diren sindikatu estatubatuarren adibiderik?

Beti uste izan dut internazionalismorik onena mugimendu sindikal nazionala indartzea dela, nazioartean eginkizun esanguratsua izan dezan. Nire sindikatuak, ILWUk, erakundeak hornikuntza-katean zehar dituen erronka berrietara egokitu behar du, mendebaldeko kostaldean indarra izaten jarraitu nahi badu, gero nazioarteko elkartasunean parte hartzeko behar den boterea izateko. Adibidez, portuko garraioko kamioilariak, gehienak etorkinak, ez badaude antolatuta, gero eta indar eskirol potentzial handiagoa bihurtuko da sindikatuaren toki estrategikoetan.

Duela ehun urte baino gehiago, "Big Bill" Haywood IWWko (Industrial Workers od the World) buruzagi ospetsuak adierazi zuen "langileak antolatuta badaude, eskuak poltsikoetan sartu eta klase kapitalista astinduko dute". Zer lor dezake grebak gure garaian?

Jakina, Haywoodek arrazoi du, baina denok dakigunez eta Carey Dallek trenbideei buruzko bere kapituluan adierazten duenez, eraso estrategikoak egiteko gaitasuna antolaketa kontua da. Sarritan ikusi dugu "grebarako" oihua zenbat eta ozenagoa izan, orduan eta eskasagoa eta itxurazkoagoa dela grebarako deia egiten dutenen antolaketa. Greba taktika bat da, ez estrategia bat.

Ez dut inoiz ahaztuko Rio Tinto korporazioarekin izan nuen esperientzia Kaliforniako Mojave basamortuko borax (boro gatza) meategi batean. Enpresa Gabonetako denboraldi motelean sindikatua (ILWU Local 30) greba egitera bultzatzen ari zen, ekoizpena galerarik gabe itxi ahal izateko eta langileak gosearen bidez menderatzeko. Aldiz, esan genuen lan egingo genuela, baina "gobernatzeko lan egin", eta enpresa gure alde funtzionatu zuen itxiera patronal batera bultzatu genuen. Irabazi egin genuen enpresaren jokoa ez jarraitzeagatik eta erasotzeagatik.

Liburuan Womack eta bere elkarrizketatuen arteko tentsio puntu bat "egitura- eta asoziazio-boterea”ri buruzko eztabaida da, berriki hil den Erik Olin Wright soziologo estatubatuar bikainak proposatutako kontzeptua. Zerbait esan dezakezu gai honi buruz?

Gauzak lortzeko ahalmena langileek duten posizioaren edo egiturazko boterean dago, baina botere hori modu eraginkorrean erabiltzeko gaitasuna langileen antolaketan eta testuinguru soziopolitiko zabalean dago. Portuko langileak ez badira begi onez ikusiak beren komunitateetan, orduan errazagoa da Estatuaren indarra haien kontra erabiltzea. Irakasleek guztien onerako negoziatzen ez badute eta gurasoen eta komunitateko beste kide batzuen babesa lortzen ez badute, sozialki disruptiboak diren grebek ez dute arrakastarik. Jack Metzgar historialari eta lan-hezitzaileak Womacki emandako erantzunean esaten duen bezala: "Asoziazio-boterea beharrezkoa da (eta ez eratorria), teknikoki estrategikoak diren posizioak palanka ekonomiko eta politiko boteretsu bihurtzeko kapitala guztion borondatearen mende jar dadin ".