Militante zoriontsuak biharko borrokak irabazteko

Nikolas Blain (artikulu hau Enbata aldizkarian argitaratu da)

Lehen pertsonan idatzi ditudan zutabeak gutxi dira. Eta ez nator hona lezioak ematera. 2023ko iraila: bi alerta fisikoren ondoren, nire medikuak gaixotasun-baja ematea erabaki zuen. Urriaren hasieran, hitz egokiak jarri ziren mahai gainean: burnout, akidura profesionala, gainkarga. Egun batzuk behar izan nituen onartzeko, baina behin barneratuta, ez nuen arazorik izan horretaz hitz egiteko. Imajinatuko nuena baino gehiagotan, nire solaskideen harridura antzeman nuen, hain modu naturalean adieraztea ikusita. Are gehiago, batzuek onartu zidaten beraiek ere egoera berbera bizi izan zutela, baina ez zirela inoiz ausartu beren erakundeetan aitortzera.

Boluntarioak eta langileak presiopean

Arazo honen muinean paradoxa bat dago: elkarte desberdinetan parte hartzen dutenak, boluntarioak zein langileak, akidura profesional edo militantearen ondorioz kontsumitzen uzten diren lehenak izan ohi dira, kontziente edo inkontzienteki. Kudeaketa- edo enplegatzaile-erantzukizunak borondatez beren gain hartzen dituzten zuzendaritza-batzordeetako kideek, askotan, enpresetako zuzendariek dutenaren pareko estresari aurre egin behar izaten diote. Hala ere, azken horiek ez bezala, baliabide ekonomiko eta humanoak mugatuak izaten dira erronka horiei aurre egiteko.

Fenomeno hau nabarmenagoa izan daiteke langileengan, baina boluntarioei ere eragiten die. Bizitza profesionalaren eta pertsonalaren arteko muga lausotu egiten da, ordaindu eta zenbatu gabeko aparteko orduak pilatzen dira, eta lanaldi amaigabeak arau bihurtzen dira. Ironikoa da gure erakundeek, ongizate kolektiboa sustatzeko bokazioa dutenek eta sarritan mundu hobeago baten alde lan egiten dutenek, beren taldeetan sufrimendua eragitea. Oinarrizko kontraesan hori ezin da alde batera utzi, gure konpromisoaren funtsezko zutabeak kolokan jartzen baititu.

Jacques Ionek, 1997ko "La fin des militants ?" lanean, konpromiso militantearen bilakaerari buruzko funtsezko galderak planteatu zituen. Era berean, Pascale Dominique Russoren "Souffrance en milieu engagé" eta Simon Cottin-Marxen "C’est pour la bonne cause !" lanek azpimarratzen dituzte militanteek (langile izan edo ez) mugimendu sozialetan, eremu sanitario eta sozialetan edo elkarteetan aurkitzen dituzten erronkak.

Kolektiboaren mesedetan dagoen pertsonaren zaintza

Oinarrizkoa da ulertzea ongizate militantea gure borroken arrakasta bezain garrantzitsua dela, eta kontzeptu horrek ez lukeela oxymoron bat izan behar, baizik eta erakunde orok jorratu beharreko errealitate ukigarria. Horrek esan nahi du norbera eta besteak zaintzea berez erresistentzia-ekintza dela onartzea.

Beharrezkoa da gure erakundeetan militanteek beren egoera adierazteko eta entzunak izateko espazioak eta tresnak izatea. Akituta eta desilusionatuta dauden militanteek nekez eraman ditzakete aurrera beren energia eta pasioa eskaintzen dieten borrokak. Konpromisoaren iraunkortasuna bermatzeko, premia kolektiboak definitu behar dira, eta boluntarioei beren gaitasunekin eta egin dezaketenarekin bat datozen zereginak esleitu behar zaizkie.

Gure mugak eta ahulguneak aitortzean, borroka eraginkor eta aberasgarriak egiteko gaitasuna sendotzen dugu, eta aldi berean, boluntario gehiagori ateak irekitzen dizkiogu.

Konponbideak ez dira beti errazak, eta gai honen inguruan oraindik isiltasun handia dago. Beharrezkoa da elkar zaintzeko kultura indartzea, egoeraren benetako irakurketa egiteko. Halere, diagnostiko honek ez luke esan nahi konpromiso militantearen amaiera denik, baizik eta hura behar bezala kokatzeko eta, beharrezkoa denean, atzera egiteko estrategia puntualei bide emateko aukera bat dela.

Izan ere, ez dago zalantzarik: militantzia eta boluntariotza errealizazio pertsonal eta kolektiborako tresna indartsuak dira, eta, batez ere, esperientzia gizatiar bat, ia beti bizikidetzaren eta benetako poz partekatuaren iturri.